Benim regülatörüm çok derinlerde de çalışır mı?

 Az buçuk malzeme bilgim olduğuna inananlarla yaptığım sohbetlerde çok sorulur :  

-Benim regülatörüm çok derinlerde de çalışır mı? 

Çoğu regülatör sportif dalış limitleri içerisinde performans göstermek üzere tasarlanmıştır ve bu görevi de başarıyla yaparlar. Bunu yaparken pistonlu ya da diyaframlı tipten olması arasında kayda değer bir fark olmaz ancak dengeli tipten bir regülatörün diğerlerine oranla bir üstünlüğü söz konusu olabilir. Dengeli tipten bir birinci kademe tüp basıncından bağımsız çalışır. Bunun anlamı dengeli tipten birinci kademenin tüp basıncınız ne olursa olsun hava ihtiyacını karşılayacak olmasıdır. Halbugi birinci kademe dengeli tipten değilse tüp basıncı düştükce regülatörün sağladığı havanın basıncı da düşer. Düşen basınçla bereber soluma direncinin artması da kaçınılmazdır. Soluma direncinin artması elbette ki hayati öneme haiz bir konu değildir ancak dalış konforunu etkileyen en önemli faktörlerden birisidir. Derinlere inildikçe suyun sıcaklığı düşer, artan ortam basıncıyla birlikte soluduğunuz havanın yoğunluğu artar. 10 metre derinlikte soluduğunuz 1 litre havanın yüzeydeki hacmi 2x1=2 litredir. 50 metre derinlikte yüzeydekine göre 6 kat daha yoğun bir hava solunur. Bu mantıkla 200 metre derinde yüzeydekine göre 21 kat yoğun bir hava söz konusudur. Daha derinlerdeki yoğunluğu da siz tasavvur edin… Şimdi size derinlere doğru giderek yoğunlaşan, kıvamı artan hava söz konusu olduğunu söylüyorum. 400 metre derinlikte havanın kıvamının sudan daha yoğun olduğunu söylersem pek de yanlış olmaz. Şimdi gelelim soruna. Alçak basınç çıkışındaki 3/8” çaptan bu yoğunluktaki hava anında geçer mi? Tabii geçer dediğinizi duyar gibiyin, peki anında geçer mi? Emin olmayın! Bu yoğunluktaki hava ikinci kademenin bağlı olduğu hortuma gecikmeli olarak ulaşır. Bu gecikme de soluma hızınıza ayak uyduramayabilir ya da kesin bir dille soluma ihtiyacınızı anında karşılayamaz. Şimdi ben size sorayım, regülatörünüz 400 metrede çalışır mı? Elbette 400 metrede hava solumanız mümkün değildir ve bu nedenle yukarıda anlattıklarım abartılı gelebilir. Ancak cümlelerimde geçen hava yerine uygun bir soluma gazının ismini yazarsanız da ilgili gazın yoğunluğuna bağlı olarak bir düzeltme yapmak gerekebilirse de, konunun özü değişmez. Bu konunun özü, bazı regülatörlerin ikinci kademe çıkışlarının 3/8” yerine ½” olmasının sebebini de açıklar.

Gelelim pistonlu regülatörün soğuk su dalışlarına uygun olmadığı yönündeki şehir efsanesine : Maalesef bu konu yıllarca 1 yıldız eğitim kitaplarında yer almasına rağmen günümüz tasarımları için geçerli değildir. Pistonlu tipten regülatörler de en az diyaframlı tipler kadar soğuk su dalışlarına uygundur. Birinci kademe içerisindeki parçaların donarak işlem görmez hale gelmesi pek de olası değildir. Kaldı ki hem pistonlu tipten hem de diyaframlı tipten regülatörlerin soğu su dalışlarında kullanılmak üzere imal edilmiş soğuk su kitlerini tüplü dalış mağazalarında görebilirsiniz. Soğuk su dalışları için bir ilave bilgi de birinci kademenin metaliyle ilgili… Klasik regülatörler savurma döküm tekniğiyle pirinç-bronz’dan yapılır ve bu metalin ısı iletkenliği hiç de yabana atılmayacak mertebededir. Oysa tamamen masif paslanmaz çelikten imal edilen regülatörler de vardır. Paslanmaz çelik düşünebileceğiniz en kötü ısı iletkenidir. Isıyı az geçirmesi demek dış ortam sıcaklığının pek de birinci kademe içini etkilemeyeceği anlamına gelir. Soğuk su dalışlarına daha uygun olduğunu düşünen kaynaklar olmasına rağmen ben buna inanmayanlardanım. Tüpten gelen basınçlı havanın ağustos sıcağında bile değdiği yerde kar yanıklarına neden olduğunu bilenlerdenim. Kısaca tüpten gelen havanın soğukluğu yanında ortam sıcaklığı hikayeden öte geçmez.

Çoğu sualtıcı pistonlu tipten regülatörleri, diyaframlı tipe nazaran daha az iç parçaya sahip olduğu için tercih eder. Bu son derece doğru mantıktır. Ne kadar az parça, o kadar az arıza olasılığıdır ancak günümüz teknolojisi ile yapılan bazı birinci kademelerin içindeki parça sayısı, pistonlu tiplerden daha fazla değildir. 

Bütün bu anlattıklarıma rağmen “Size güven veren regülatör iyidir” diyerek konuyu bitirmek istiyorum. Bu cümle bazen marka, bazen model, bazen tasarım bazen de sadece görünüş demektir. Sizi çekiyorsa mesele yok!

İyi dalışlar,